رژيم غذايي براي كبد چرب مي‌تواند تا حد بالايي بر كنترل و بهبود اين بيماري تاثيرگذار باشد. اما نكات بسيار مهم و دقيقي براي اين رژيم نياز است.
ضرورت برنامه و رژيم غذايي براي كبد چرب
كبد وظايف متعددي را براي بدن به همراه دارد. خون بعد از مسير گوارش به كبد مي‌رسد و چربي و پروتئين را توليد مي‌كند. پس در برنامه غذايي وقتي چربي بيش از اندازه باشد به اولين قسمتي كه آسيب مي‌زند، كبد است. اين آسيب يك مرتبه بروز داده نمي‌شود و به مرور زمان عوارض متعددي را نشان مي‌دهد.
ضمن تغذيه موارد ديگري از قبيل عدم فعاليت بدني، مصرف نامتعادل نوشيدني‌هاي الكلي، ابتلا به قند خون بالا، ديابت، فشار خون و كلسترول بالا عواملي براي ايجاد كبد چرب هستند. اما چاقي و تغذيه غير اصولي در ميان ساير موارد تاثير بيشتري را مي‌توانند داشته باشند.
از اين رو علاوه بر اينكه با رژيم اصولي مي‌توان به كاهش عوارض ناشي از كبد چرب پرداخت، به پيشگيري از ابتلا به اين بيماري يا بسياري از بيماري‌هاي ديگر مي‌توان پرداخت. رژيمي كه توسط متخصصين براي بهبود علائم كبد چرب تنظيم مي‌شود روندي اصولي براي كاهش عوارض و به مرور زمان درمان را ايجاد خواهد كرد.
رژيم غذايي براي كبد چرب بايد چه ويژگي‌هايي داشته باشد؟
بسياري از رژيم‌هاي غذايي كه توسط متخصصين تنظيم مي‌شوند، بيشتر سعي خود را بر اصلاح سبك تغذيه خواهند داشت.
يعني با روندي درست از تغذيه علاوه بر اينكه به بهبود بيماري و كنترل برخي از مشكلات فيزيكي مي‌پردازند، وزن را متعادل نگه مي‌دارد.
يعني اگر فردي نياز به كاهش وزن داشته باشد با توجه به بيماري‌هاي بدن او رژيمي اصولي و دقيق تنظيم خواهد شد.
اما رژيمي كه براي مبتلايان به كبد چرب تنظيم مي‌شود اغلب بايد نكات زير را در نظر داشته باشد:
- در اين رژيم بايد از مواد غذايي آبپز و بخارپز يا حتي كبابي به جاي مواد غذايي سرخ كردني استفاده شود
- روغن‌هاي مضر در اين رژيم بايد جاي خود را به روغن‌هاي مفيد دهند؛ روغن زيتون يا روغن ماهي به جاي روغن‌هاي صنعتي
- خوراكي‌ها و نوشيدني‌هاي مضر حاوي قند و فروكتوز در اين رژيم بايد حذف شوند
- مصرف يخ در اين رژيم جايي ندارد؛ زيرا آسيب جدي را براي كبد به همراه دارد
- جايگزين مواد غذايي بدون چربي به جاي مواد غذايي پرچرب؛ استفاده متعادل از لبنيات و گوشت‌هاي كم‌چرب
- نوشيدني‌هاي الكلي بايد از اين رژيم‌ها حذف شوند
- غذاهاي فست فود، چرب و شور در اين رژيم هيچ جايگاهي ندارند
- مواد غذايي سرشار از امگا 3 در منابع غذايي گياهي يا حيواني بسيار مفيد براي كاهش التهابات كبدي و بسياري از بيماري‌هاي ناشي از افزايش كلسترول بد هستند
- رژيم سخت براي روند بهبود مشكلات كبدي نبايد وجود داشته باشد
برنامه و رژيم غذايي براي كبد چرب اگر توسط متخصصين تغذيه تنظيم شود، مي‌تواند عوارض جدي اين بيماري را كاهش دهد. مصرف متعادل انواع ميوه و سبزيجات، انواع آجيل و مغزها، چربي‌هاي مفيد و مصرف متعادل كربوهيدرات، مصرف پروتئين و انواع ريزمغذي‌هاي مورد نياز بدن به بهبود بسياري از بيماري‌ها كمك مي‌كند. كيفيت عمر مطلوب با تغذيه متعادل ممكن مي‌شود.
چه مواد غذايي براي كبد چرب مفيد هستند؟
در بين تمام ممنوعيت‌هايي كه وجود دارد، تاكيد بر مصرف برخي از مواد غذايي به بهبود كبد چرب مي‌انجامد. پزشك متخصص تغذيه با شناخت تمام مواد غذايي مفيد و مضر براي كبد چرب، روندي اصولي براي بهبود و كنترل آن در كنار وزن متعادل را تنظيم مي‌كند. بهتر است از راهكارهاي خودسرانه و غير علمي براي اين منظور جدا پرهيز شود.
رژيمي كه نه آنقدر سختگيرانه باشد كه فرد از روند تغذيه‌اي دلسرد شود و نه آنقدر زياده خواري و غير اصولي باشد كه علاوه بر بي اثر بودن به تشديد مشكلات كبد نيز منجر شود. اين شرايط را تنها متخصصين تغذيه با در نظر گرفتن شرايط فردي مي‌توانند ايجاد كنند. مواد غذايي زير براي مبتلايان به كبد چرب بسيار مفيد هستند اما بايد اعتدال در مصرف آنها نيز رعايت شود:
- انواع ميوه و سبزيجات؛ در واقع هر ماده غذايي فيبري كه ميوه و سبزيجات بهترين آنها هستند
- مصرف بهينه و متعادل از چربي‌هاي اشباع نشده كه روغن زيتون و روغن ماهي يا امگا 3 بهترين آنها هستند
- استفاده از غلات كامل و سبوس‌دار براي اين منظور بسيار مفيد است
- لبنيات كم چرب
- كاهش مصرف پروتئين حيواني سنگين مانند گوشت شتر، گاو و گوساله و جايگزيني آنها با گوشت‌هاي كم چرب مانند گوشت بلدرچين
- استفاده از مغزها مانند پسته، فندق و بادام براي بهبود اين بيماري بسيار مفيد است
- استفاده از عرقيجات طبيعي مانند عرق شاتره و عرق كاسني به بهبود التهابات كبدي كمك مي‌كند
- اعتدال در مصرف تمام مواد غذايي
مقدار متعادل اين مواد تاثير مطلوبي دارند اما بهتر است از يك پزشك براي مقدار مورد نياز روزانه و با در نظر گرفتن شرايط مشورت گرفت و از اقدامات خودسرانه پرهيز كرد.
اطلاعاتي در مورد كبد چرب
كبد چرب كه تحت عنوان استئاتوز كبدي نيز شناخته مي شود، زماني روي مي دهد كه در كبد چربي انباشته مي شود. وجود مقادير اندكي چربي در كبد طبيعي است، اما مقدار زياد آن مي تواند براي سلامتي مشكل ساز شود. كبد دومين ارگان بزرگ بدن است. اين بخش به هضم مواد مغذي حاصل از مواد غذايي و نوشيدني ها كمك مي كند و مواد مضر خون را فيلتر مي كند. چربي زياد كبد مي تواند باعث التهاب كبد شده و به آن آسيب برساند و ايجاد زخم كند. در موارد شديد، اين زخم مي تواند نارسايي كبدي را در پي داشته باشد.
بروز كبد چرب در شخصي كه الكل زياد مصرف مي كند، به عنوان بيماري كبد چرب الكلي (AFLD) شناخته مي شود. اين بيماري در فردي كه الكل زيادي مصرف نمي كند، بيماري كبد چرب غير الكلي (NAFLD) خوانده مي شود. طبق تحقيقات محققان در ژورنال جهاني علوم گوارشي، بيماري كبد چرب غير الكلي ۲۵ تا ۳۰ درصد از مردم ايالات متحده و اروپا را مبتلا مي كند.
علائم كبد چرب كدامند؟
در بسياري از موارد كبد چرب علائم قابل توجهي ندارد. اما ممكن است احساس خستگي و يا احساس ناراحتي يا درد در سمت راست بالاي شكم داشته باشيد. بيماري كبد چرب در برخي از افراد مبتلا عوارضي مانند زخم كبدي ايجاد مي كنند. زخم كبدي به عنوان فيبروز شناخته شده است. فيبروز شديد كبدي موسوم به سيروز ممكن است با بروز علائمي مانند موارد زير همراه باشد:
- از دست دادن اشتها
- كاهش وزن
- ضعف
- خستگي
- خونريزي از بيني
- خارش پوست
- زردي پوست و چشم
- خوشه هاي شبكه مانند رگ هاي خوني در زير پوست
- درد شكم
- تورم شكم
- تورم پاها
- بزرگ شدن پستان در مردان
- گيجي
سيروز اساساً يك بيماري مهلك است.
علل ايجاد كبد چرب چيست؟
كبد چرب زماني رخ مي دهد كه چربي زيادي در بدن توليد شود و يا متابوليزه چربي به اندازه كافي صورت نگيرد. چربي اضافي در سلول هاي كبدي ذخيره شده و در آن ها تجمع مي يابد و باعث بيماري كبد چرب مي شود.
توليد اين چربي مي تواند علل مختلفي داشته باشد. به عنوان مثال، مصرف زياد الكل مي تواند باعث بيماري كبد چرب الكلي شود. اين اولين مرحله از بيماري كبدي ناشي از الكل است. در افرادي كه زياد الكل مصرف نمي كنند، علت بيماري كبد چرب خيلي مشخص نيست. يك يا چند مورد از عوامل زير ممكن است در اين زمينه نقش داشته باشند:
- چاقي
- قند خون بالا
- مقاومت به انسولين
- بالا بودن سطح چربي ها در خون، به ويژه تري گليسيريد
عللي كه كمتر شايع هستند شامل موارد زير هستند:
- بارداري
- كاهش سريع وزن
- برخي از انواع عفونت ها، مانند هپاتيت C
- عوارض جانبي برخي از داروها، مانند متوتركسات (Trexall)، تاموكسيفن (Nolvadex)، آميودورون (Pacerone) و اسيد والپروئيك (Depakote)
- قرار گرفتن در معرض سموم خاص
برخي از ژن ها نيز ممكن است در افزايش خطر ابتلا به كبد چرب مؤثر باشند.
در مورد اسپاي مو بيتر بدانيد
افراد در معرض کبد چرب
داروی کبد چرب