سلنيوم يكي از تركيبات معدني است كه وجودش براي بدن لازم و ضروري است. فقط يكي از فوايد سلنيوم بهبود كاركرد سيستم ايمني بدن است. در ادامه مطلب حاضر، بيشتر راجع‌به سلنيوم خواهيد خواند. اينكه چه فوايدي دارد، بيشتر در كدام مواد خوراكي يافت مي‌شود، مصرف بيش‌ازحد آن چه پيامدها و عوارضي دارد و نيز سؤال‌هاي ديگري كه درباره سلنيوم در ذهن داريد همگي پاسخ داده خواهند شد.
سلنيوم چيست؟
سلنيوم (Selenium) يكي از تركيبات معدني متعلق به گروه خردكاني‌ها (Trace Minerals) است. خردكاني‌ها آن دسته از تركيبات معدني‌اند كه بدن در طول روز به ميزان اندكي از آنها نياز دارد (كمتر از ۱۰۰ ميلي‌گرم).
سلنيوم يكي از تركيبات اصلي «سلنوپروتئين‌ها» است (گروهي از پروتئين‌ها و آنزيم‌ها در بدن). وظيفه سلنوپروتئين‌ها كمك به ساختن دي. ان. اي (DNA) و محافظت از سلول‌ها در برابر آسيب و عفونت‌هاست. اين گروه خاص از پروتئين‌ها در تكثير و سوخت‌وساز (دگرگشت/ متابوليسم) هورمون‌هاي تيروئيد هم نقش دارند.
موارد مصرف سلنيوم
سلنوپروتئين‌ها و آنزيم‌ها، كه سلنيم يكي از تركيبات تشكيل‌دهنده‌شان است، خواص آنتي‌اكسيداني دارند. وظيفه اين مواد تجزيه و انحلال پراكسايدهاست كه ممكن است به بافت‌هاي بدن آسيب برسانند يا در كاركرد و شكل طبيعي دي. ان. اي خلل وارد كنند. چنين ناراحتي‌هايي در بلندمدت با پيامدهايي مثل التهاب و بيماري‌هاي ديگر همراه مي‌شوند.
۱. پيشگيري از سرطان
طبق نتايج فراتحليلي كه دراين‌باره صورت گرفته است، دريافت ميزان كافي از سلنيوم در طول روز در پيشگيري از سرطان مؤثر است.
۲. حفظ كاركرد طبيعي و سالم غده تيروئيد
غده تيروئيد محل حضور چند آنزيمِ حاويِ سلنيوم است كه در حفظ كاركرد طبيعي و سالم غده تيروئيد نقش اساسي دارند. دريافت‌نكردن ميزان كافي از سلنيم در طول روز در بلندمدت به بروز اختلال‌هاي خودايمني تيروئيد (Autoimmune Thyroid Conditions) مثل هاشيموتو (Hashimoto’s Disease) و بيماري گريوز (Graves’ Disease) منجر مي‌شود. هر دوي اين بيماري‌ها باعث توليد پادتن‌هايي مي‌شوند كه به غده تيروئيد هجوم مي‌برند؛ مسئله‌اي كه باعث كم‌كاري يا پركاري تيروئيد خواهد شد.
۳. پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي ـ عروقي
از ديگر وظايف سلنوپروتئين‌ها محافظت از غشا‌هاي سلولي در برابر راديكال‌هاي آزاد و لخته‌هاي خون است. وجود هر دوي اينها در بدن در بلندمدت سبب بروز ناراحتي‌هاي قلبي ـ عروقي خواهد شد. با دريافت ميزان كافي از سلنيوم در طول روز، مي‌توان از كاركرد صحيح سلنوپروتئين‌ها دراين‌باره اطمينان حاصل كرد.
۴. كمك به اثربخشي بهتر آنتي‌اكسيدان‌ها
اگر در طول روز ميزان كافي از سلنيوم جذب بدن شود، كاركرد و اثربخشي آنتي‌اكسيدان‌ها، در مبارزه با التهاب و راديكال‌هاي آزاد موجود در بدن تقويت خواهد شد.
عوارض و پيامدهاي كمبود سلنيوم در بدن
تركيب معدني سلنيم به‌طور طبيعي در خاك يافت مي‌شود. گياه تركيب را جذب خود مي‌كند و بعدها حيوانات از اين گياهان تغذيه مي‌كنند. به اين ترتيب است كه سلنيم سر سفره‌هاي ما راه پيدا مي‌كند. منتها بايد بررسي كرد كه خاك منطقه تا چه حد از حيث وجود اين تركيب معدني غني است. اگر خاك منطقه چنين ويژگي‌اي نداشته باشد، بايد با دريافت مكمل خطر كمبود سلنيوم را از سر باز كرد. در غير اين صورت، در بلندمدت خطر بروز دو بيماري زير وجود خواهد داشت:
- بيماري كشان (Keshan Disease) كه نوعي كارديوميوپاتي (بيماري عضله قلب) است؛
- بيماري كاشين – بك (Kashin-Beck ِisease) كه نوعي آرتروز است.
علائم
- كما.
- سردرد؛
- حملات صرع؛
- حالت تهوع، استفراغ؛
- تغيير افكار و ذهنيات (حالت ذهني)، گيجي؛
- لتارژي (Lethargy) (بي صبر و حوصله بودن و زود عصباني‌شدن از نشانه‌هاي لتارژي‌اند).
در مورد اسپاي مو بيتر بدانيد