بواسير خارجي يا هموروئيد خارجي زماني ايجاد مي شود كه سياه رگ هاي اطراف خارج مقعد گشاد يا شل مي شوند. اين بيماري با احساس فشار و درد در هنگام عمل دفع يا تميز كردن ناحيه مقعد همراه است. طول دوره اين بيماري نا مشخص است و بستگي به ميزان شدت آن دارد. بواسير خارجي كوچك بدون نياز به درمان بهبود مي يابد اما بواسير خارجي بزرگتر به مدت زمان بيشتري براي بهبودي و درمان نياز دارند.
عوامل و علل ايجاد بواسير خارجي
رايج ترين علت ايجاد اين بيماري وارد آوردن فشار بر روده ها مي باشد كه دليل اصلي آن معمولا به علت يبوست و سختي عمل دفع مي باشد. زور زدن هنگام دفع سبب مي شود تا جريان خون به داخل و خارج ناحيه مقعد افزايش يابد و باعث تجمع خون و بزرگ شدن رگ هاي خوني در اين ناحيه شود.
بواسير خارجي به جز موردي كه ذكر شد دلايل ديگري نيز مي تواند داشته باشد كه در زير عنوان مي شود:
• نشستن طولاني مدت در توالت
• فشار آمدن به روده هاي هنگام بلند كردن اشياي سنگين
• فقدان مايعات كافي و فيبر در رژيم غذايي
• چاقي و اضافه وزن
• نشستن ها و ايستادن هاي طولاني مدت
• بارداري كه بر اثر آن به سياهرگ ها فشار وارد مي شود.
• آسيت
اما مهم ترين و رايج ترين عامل ايجاد بواسير خارجي يبوست و زور زدن هاي مكرر هنگام عمل دفع مي باشد.
بواسير خارجي با چه علائمي ظاهر مي شود؟
بسته به ميزان شدت بواسير خارجي علائم آن متفاوت است كه مهم ترين آنها عبارتند از:
• احساس خارش در طراف ناحيه مقعد يا روده
• درد در اطراف مقعد؛ در اطراف مقعد گيرنده هاي عصبي زيادي هستند از اين رو اين ناحيه بسيار حساس مي باشد
• وجود توده در اطراف مقعد كه گاهي متورم بوده و قابل لمس مي باشد
• وجود خون در مدفوع، در صورتي كه اين خون هنگام دفع مشاهده شود و رنگ آن شفاف باشد مربوط به بواسير خارجي است و در غير اين صورت ممكن است دليل يك بيماري ديگري باشد. اگر مقدار خون در مدفوع زياد باشد بايد به متخصص جراح مراجعه كرد.
• وجود لخته هاي خون؛ در صورت ايجاد لخته هاي خوني در رگ هاي خوني هموروئيد سبب توقف جريان خون و ايجاد ترومبوز مي شود كه به اين حالت ترومبوز هموروئيد مي گويند. بوسير ترومبوزه به رنگ تيره آبي مايل به بنفش است و دردناك مي باشد. لخته هاي خوني معمولا توسط بدن دفع مي شود و درد آن بر طرف مي شود. اما ممكن است در محل آن زائده هاي پوستي ايجاد شود كه بايد با جراحي برداشته شود.
تشخيص بواسير خارجي
پزشك براي تشخيص بيمار بواسير خارجي از بيمار سوالاتي مي پرسد كه گاهي تنها با توصيف بيماري توسط بيمار قابل تشخيص است اما از روشهاي ديگري نيز براي تشخيص استفاده مي شود از جمله:
معاينه و بررسي چشمي توسط پزشك، معاينه و بررسي از طريق لمس كردن با انگشت توسط پزشك، كه اغلب روشهاي تشخيص اين بيماري توسط پزشك با اين دو روش صورت مي گيرد.
در صورتي كه پزشك مشكوك به بيماري ديگري باشد كه زمينه و علائم آن بواسير خارجي است ممكن است آزمايشات ديگري نيز تجويز كند كه اين آزمايشات به شامل موارد زير مي باشد:
معاينه انگشتي ركتوم، آنوسكوپي، كولونوسكوپي، سيگموئيدوسكوپي، پروكتوسكوپي.
روش هاي درمان بواسير خارجي
اكثر بواسير هاي خارجي بدون طي كردن پروسه درماني به طور خود به خود درمان مي شود و از بين مي رود. اما اگر بواسير خارجي بيشتر از يك هفته طول كشيد و درمان نشد بايد به پزشك مراجعه شود و براي درمان آن اقدام شود. روش هاي درماني براي بواسير خارجي بسته به نوع و شدت اَن متفاوت است. به طور كلي دو روش درماني وجود دارد كه شامل درمان هاي بدون جراحي و درمان با عمل جراحي است.
درمان بدون عمل جراحي
در صورتي كه بيماري بواسير خارجي خفيف باشد پزشك براي بيمار دارو هايي همچون شياف ها و پماد هاي مخصوص هموروئيد تجويز مي كند همچنين ممكن است از بسته هاي يخ براي كاهش تورم استفاده كند و يا براي جلوگيري از وارد آوردن فشار به روده ها دارو هاي ملين تجويز مي شود تا يبوست را برطرف كند و عمل دفع به راحتي صورت بگيرد.
درمان با استفاده از عمل جراحي
در صورتي كه بواسير خارجي شدت بيشتري داشته باشد و درمان هاي معمول بي اثر واقع شود پزشك درمان با عمل هاي جراحي را توصيه خواهد كرد. اين درمان ها شامل موارد زير مي باشد:
برداشتن پاكه بواسير خارجي با ليزر پرتوان دي اكسيد كربن، جراحي و برداشتن پاكه هموروئيد با تيغ جراحي، در صورتي كه ميزان شدت بواسير خارجي كمتر و خفيف تر باشد و تنها نياز به رفع لخته هاي خوني باشد، درمان آن با ليزر كم توان يا مادون قرمز نيز امكان پذير است.
همچنين در مورد بواسير خارجي ترومبوزه يا همان لخته هاي خوني ايجاد شده درمان به اين صورت است كه پزشك سريع ناحيه را برش مي زند و خون لخته شده تخليه مي شود. اين درمان به اين دليل به سرعت انجام مي شود كه از ايجاد گوشت اضافي و زائده در ناحيه جلوگيري شود و بيمار از درد شديد بر اثر هموروئيد ترومبوزه زود فارغ شود.
توجه داشته باشيد كه در صورت وجود بواسير دردناك ترومبوزه بايد فورا اقدام به درمان كرد تا از پيشرفت آن جلوگيري شود.
روش هاي پيشگيري از بروز بواسير خارجي
براي پيشگيري از اين بيماري روش هايي استفاده مي شود كه در نتيجه آن ابتلا به يبوست رفع مي شود تا مانع از زور زدن و ايجاد فشار زياد هنگام دفع شود. در صورتي كه دچار مشكل يبوست هستيد بايد در رژيم غذايي خود از مايعات و فيبر بيشتري استفاده كنيد و در صورتي كه يبوست شديد تر بود يا رفع نشد از ملين هاي طبيعي مانند انجير، خاك شير و روغن زيتون و .... استفاده كنيد و در صورت برطرف نشدن مشكل با پزشك مشورت كنيد.
به طور كلي اقداماتي كه براي جلوگيري از اين بيماري وجود دارد شامل موارد زير است:
• گنجاندن رژيم غذايي حاوي فيبر در برنامه غذايي روزانه كه شامل ميوه هاي تازه و سبزيجات و غلات است.
• نوشيدن مقدار فراوان آب و مايعات در طول شبانه روز
• ورزش كردن منظم براي كمك به حركت طبيعي روده ها
• دفع به موقع و پرهيز از به تأخير انداختن آن
• مدت زمان نشستن در توالت را كاهش دهيد
• از نشستن بر روي سطوح سخت خودداري كنيد
• از پوشيدن لباس هاي تنگ و پلاستيكي خودداري كنيد
بواسير خارجي با بواسير داخلي چه تفاوتي دارد؟
تفاوت بين بواسير خارجي و داخلي اين است كه در بواسير داخلي فرد احساس درد نمي كند و حتي زماني كه خونريزي مي كند هيچ دردي را حس نمي كند.
گاهي بواسير داخلي و خارجي با هم رخ مي دهد كه به آن بواسير مختلط مي گويند.
طول مدت درمان بواسير خارجي
همان طور كه قبلا نيز اشاره كرديم اگر بواسير از نوع خفيف باشد و كوچك باشد به طور طبيعي و بدون نياز به درمان هاي پزشكي طي چند روز رفع مي شود اما بايد توجه داشت كه براي تسريع در بهبود هموروئيد خفيف فرد بيمار بايد از رژيم غذايي مناسب حاوي مقادير فراوان فيبر و مايعات استفاده كند تا در صورت وجود يبوست آن را رفع كند تا سبب تسهيل در عمل دفع شده و از ايجاد فشار بيش از حد جلوگيري شود. در اين صورت روند بهبودي خيلي سريع اتفاق مي افتد.
اما در صورتي كه هموروئيد بزرگتر بوده و شديد تر باشد و با روش هاي درمان خانگي در مدت كوتاه رفع نشود و بيشتر از يك هفته طول بكشد بايد به پزشك مراجعه شود و از روش هاي جراحي و ليزر استفاده شود.
پزشك براي درمان اين بيماري زمان بندي خاصي را در نظر مي گيرد. در صورتي كه پزشك براي درمان اين بيماري دارو تجويز كند اين دوره درماني نبايد بيشتر از ده روز طول بكشد.
چه افرادي در معرض خطر بيشتري هستند؟
افرادي كه در خانواده آن ها سابقه ابتلا به اين بيماري وجود دارد مانند والدينشان، بيشتر در معرض خطر ابتلا به اين بيماري هستند. همچنين زنان باردار (به علت ايجاد فشار بر ناحيه روده ها)، افراد مسن ( به دليل افزايش فشار بر اثر نشستن هاي طولاني) جزو اين دسته از افراد هستند.
افرادي كه عادت به فشار آوردن در هنگام عمل دفع هستند نيز در معرض خطر ابتلا به اين بيماري هستند.
آيا بواسير خارجي دائمي است؟
در صورتي كه فرد مبتلا به بواسير خارجي براي درمان به موقع اقدام نكرده باشد و در ناحيه گوشت اضافي و زائده ايجاد شده باشد بايد اين زائده به وسيله عمل جراحي رفع شود. براي درمان بواسير خارجي توصيه مي شود از روش درمان ليزر پر توان استفاده شود.
در صورتي كه بواسير خارجي به موقع و در مراحل اوليه درمان شود فرد دچار اين زائده در اطراف مقعد نخواهد شد. به ياد داشته باشيد كه خود فرد در تسريع روند بهبود اين بيماري بسيار موثر است و بايد از روش هايي براي جلوگيري و درمان يبوست كه يكي از اصلي ترين عامل هاي ايجاد بيماري است استفاده كند.